CERKIEW
W TRZEŚCIANCE
Wśród opisywanych przez nas skarbów polskiego sakralnego dziedzictwa cerkwie wyróżniają niczym szlachetne kamienie w skarbcu. To przez swoje kolory, tak na fasadach jak i we wnętrzach. Świątynia w Trześciance z daleka przyciąga swoją żywą zielenią. Historia tego miejsca zaczyna się w połowie XIX wieku. Zanim ją jednak przybliżymy, kilka słów o samym budynku.
Cerkiew zbudowano z drewna w sposób zrębowy, czyli z poziomo układanych drewnianych belek. Świątynia jest trójdzielna, ma jedną nawę, przedsionek oraz zamknięte prezbiterium. Z daleka uwagę przyciągaja dwie wieże. Wyższa czworoboczna, niższa ośmioboczna wieża z cebulastym hełmem. W okresie międzywojennym na największej z wież cerkwii znajdował się zegar, niestety nie dotrwał do dzisiejszych czasów. Obecny, zielony kolor budynku jest wynikiem prac remontowych ukończonych w 2015 roku. Wzmocniono wtedy konstrukcję, wymieniono stare kopuły na pozłacane, a wraz z nimi pojawiły się wieńczące cerkiew krzyże. Ukończenie remontu zbiegło się z jublieuszego 150-lecia wzniesienia świątyni. Podczas uroczystości z tej okazji obok budunku odsłoniono pomnik upamietniający bieżeństwo, czyli masowy exodus ludności w głąb Rosji w 1915 roku. Pielgrzymi odwiedzający wnętrze cerkwii z pewnością zachwycą się trzyrzędowym ikonostasem oraz dwoma ołtarzami.
Cerkiew św. Michała Archanioła jest drugą w tej miejscowości. Pierwsza działała już w XVI wieku, a od XVIII figurowała w źródłach jako świątynia unicka. Niestety uległa zniszczeniu w wyniku pożaru w 1835 roku.
Jej następczyni powstała dzięki zbiórce. Po jej zakończeniu prace trwały trzy lata i tak w 1867 roku świątynia rozpoczęła działalność. Niedługo po zbudowaniu otoczono ją murem z polnych kamieni. Po bieżeństwie w 1915 roku trzeba było trzech lat zanim pierwszy duchowny prawosławny przyjechał na te ziemie. Polskie władze dopiero w 1928 zgodziły się na restytucję parafii.
Co ciekawe, w niedalekiej okolicy działał słynny prorok Ilja czyli Eliasz Klimowicz. Jego religijna sekta w okresie międzywojennym zyskała sporą popularność. Uznawany za wcielenie biblijnego proroka gromadził wiernych i ich majątki, co pozwoliło mu na postawienie własnej cerkwii. Nie dziwi zatem fakt, że duchowieństwo prawosławne patrzyło na ten kult z wyraźną niechęcią. Napięcie eskalowało na tyle mocno, że właśnie w cerkwii w Trześciance doszło do konfrontacji. W 1933 wygłaszający kazanie proboszcz skrytykował proroka i jego wiernych, co spowodowało wybuch złości, doszło nawet do przepychanek między wiernymi. Zwolennicy Eliasza zostali usunięci ze świątyni siłą. O dziejach samozwańczego proroka opowiada sztuka teatralna „Prorok Ilja” (wystawiona także w teatrze TV), serial telewizyjny „Historia o proroku Eliaszu z Wierszalina” oraz reportaże Włodzimierza Pawluczuka. Wraz ze zniknięciem proroka na początku wojny jego wierni rozproszyli się.
TRZEŚCIANKA | Cerkiew pw. św. Michała Archanioła
DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO
POCHODZĄCYCH Z FUNDUSZU PROMOCJI KULTURY