MĘCINA WIELKA – Cerkiew św. Kosmy i Damiana
Obecna drewniana świątynia była świadkiem krwawych starć wojsk austriackich i rosyjskich w 1915 roku. Niestety sam budynek także mocno ucierpiał w wyniku walk. Jego użyteczność została przywrócona za sprawą zaangażowania lokalnej społeczności wiernych.
CERKIEW
W MĘCINIE WIELKIEJ
Urokliwa drewniana cerkiew to kolejny przystanek na szlaku małopolskich świątyni drewnianych. Choć świątynia ta wpisuje się idealnie w ten zbiór, ma także swoje indywidualne i oryginalne cechy.
Powstała w 1807 roku, choć sama parafia prawosławna mieści się tutaj od 1546 roku. Już wtedy pojawiła się tam drewniana cerkiew, niestety do dzisiejszych czasów nie przetrwały jednak żadne źródła mogące pokazać lub przedstawić słowami jej wygląd. Obecna drewniana świątynia była świadkiem krwawych starć wojsk austriackich i rosyjskich w 1915 roku. Niestety sam budynek także mocno ucierpiał w wyniku walk. Jego użyteczność została przywrócona za sprawą zaangażowania lokalnej społeczności wiernych. W 1930 roku mieszkańcy Męciny Wielkiej, Wapiennego i Pstrążnego wspólnym nakładem środków odbudowali cerkiew.
Wtedy także zmienił się kształt budynku. Do głównej bryły dobudowano zakrystię oraz kruchtę. Kolejne prace obejmowały dach, który pokryto blachą co przyczyniło się do zmiany kształtu hełmów nad przedsionkiem i nawą. Polichromię we wnętrzu cerkwi wykonał Ilia Decyk z Sambora. Nazwisko tego artysty warto zapamiętać, odnawiał on między innymi także ikonostas w cerkwi św. Michała Archanioła w Smolniku, którą znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
Losy parafii odmieniła akcja „Wisła”. Wysiedlenia obejmujące ludność ukraińską, Bojków, Dolinian, Łemków i mieszane rodziny polsko-ukraińskie w założeniu miały pozbawić możliwości rekrutowania nowych partyzantów przez UPA. Przyczyniły się także do wyludnienia prawosławnych parafii. Cerkiew św. Kosmy i Damiana w Męcinie Wielkiej została w 1951 roku przejęta przez katolików, którzy założyli tu swoją parafię. Obecnie działa ona pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski.
Urokliwa świątynia jest orientowana, co znaczy, że jej główny ołtarz umieszczony jest w kierunku wschodnim. To właśnie stamtąd w czasie Sądu Ostatecznego ma powtórnie nadejść Jezus Chrystus. Charakterystycznym punktem bryły jest masywna wieża o konstrukcji słupowo-ramowej. Jest ona zaopatrzona w zachaty po bokach. To dodatkowa przestrzeń budynku uzyskana w wyniku postawienia pod szerokim okapem lekkich ścianek z desek. W domach chłopskich wykorzystywano zachaty do przechowywania słomy i siana, co pozwalało na docieplenie domów. Świątynie łemkowskie na terenie Beskidu Niskiego także były wzbogacane o takie rozwiązanie, które z pewnością musiało dobrze sprawdzać się podczas surowych zim.
We wnętrzu cerkwi odwiedzający powinni zwrócić uwagę na dziewiętnastowieczny ikonostas, który obecnie pełni jedynie dekoracyjną funkcję ze względu na katolicki charakter świątyni. Wśród ikon, które można podziwiać w tym miejscu warto zwrócić uwagę na cykl przedstawiający 12 wielkich świąt Kościołów tradycji bizantyjskiej.
Źródła:
MĘCINA WIELKA | Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana
DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO
POCHODZĄCYCH Z FUNDUSZU PROMOCJI KULTURY