Kosciół
W ULUCZU
Drewniana cerkiew pw. Wniebowstąpienia Pańskiego w Uluczu ma ciekawą, lecz nie do końca odkrytą historię. Uznawana jest za jedną z najstarszych zachowanych drewnianych świątyń Kościoła Wschodniego. Przez wiele lat jej powstanie datowane było na początek XVI w. Jednak przeprowadzone w ostatnim czasie badania dendrologiczne wykazały, że drewno wykorzystane do jej budowy zostało ścięte dopiero w 1658 r. – czyli półtora wieku później – a sama świątynia została prawdopodobnie wzniesiona w roku 1659.
Niezależnie od daty powstania cerkiew w Uluczu pozostaje niezwykle cennym zabytkiem drewnianej architektury sakralnej. Położona jest na wzgórzu Dębnik nad Sanem. Na terenie przylegającym do świątyni można odnaleźć wyraźne ślady dawnych obwarowań w postaci podwójnego muru kamiennego, w którym znajdowała się furta i brama. Cerkiew powstała jako świątynia należąca do monastyru bazylianów. Po tym jak w XVIII w. zakonnicy opuścili Ulucz, stała się kościołem parafialnym dla grekokatolickich mieszkańców wsi. Po wysiedleniu ludności ukraińskiej w 1947 r. pozostawała opuszczona. Gruntowny remont zabytku przeprowadzony został w latach 1961–69. Obecnie stanowi filię Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku.
Świątynia jest orientowana. Posiada konstrukcję zrębową, z podwaliną na kamiennym podmurowaniu. Bryła podzielona jest na trzy części: prezbiterium, nawę i babiniec. Przy prezbiterium znajdują się dwa pomieszczenia, tzw. pastoforia pełniące funkcję zakrystii – po prawej (południowej) stronie jest tzw. diakonikon, gdzie trzymano naczynia, księgi i szaty liturgiczne, po lewej znajduje się prothesis – miejsce przeznaczone do przygotowania mszy. Dachy i kopuła nad nawą kryte są gontem. Całą konstrukcję otaczają soboty połączone z szerokimi podcieniami przed babińcem. Wnętrze świątyni jest raczej puste. Najstarsze zachowane elementy wyposażenia (m.in. ikonostas z 2. poł. XVII w.) znajdują się obecnie w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku.
Źródła:
sad.podkarpackie.travel/trasa-ii-sanocko-dynowska—ulucz
www.krajoznawcy.info.pl/samotna-cerkiewka-na-lesnej-polanie-60611
www.twojebieszczady.net/warto/ulucz.php